Đơn giản thì dễ dùng. Sản phẩm càng đơn giản càng dễ dùng. Chỉ trừ một số người chuyên sâu hay mày mò khám phá, còn lại đại phần lớn người sử dụng thông thường thích một sản phẩm động đến là biết cách dùng. Người ta kể rằng Steve Jobs đã đề nghị hàng ngũ kỹ sư thiết kế iPod làm thế nào để người nghe có thể chọn được bài hát chuộng trong vòng 3 thao tác. Hoặc như Google, ngoài chất lượng cữ, một phần cũng quan yếu cho sự thành công của họ là thiết kế đơn giản, đơn giản đến mức hầu như bất kì ai cũng có thể dùng được mà không phải học hỏi gì nhiều. Kết quả là 70% số người dùng máy MP3 nghe nhạc bằng iPod và trên 80% lượng lớp internet dùng Google.
Không thiet ke logo chỉ dễ dùng, việc đơn giản hóa sản phẩm giúp cho các nhà phát triển được tập hợp vào chất lượng. Những người theo chủ nghĩa đơn giản có câu “Ít hơn tức thị nhiều hơn” (Less is More). Cùng một công sức bỏ ra, phần mềm đơn giản hơn, ít chức năng hơn đồng nghĩa với chất lượng mỗi chức năng sẽ nhiều hơn. Hãy nghe lời Steve Jobs khuyên Larry Page, CEO, của Google: “Xác định 5 sản phẩm chính của anh là gì, rồi quăng hết những thứ còn lại đi. Những thứ đó chỉ có kìm hãm anh lại thôi”.
Chúng ta không thực sự biết có phải Larry Page nghe lời Jobs hay không, nhưng danh sách những sản phẩm, dịch vụ mà Google khai tử dưới thời Larry Page cũng khá dài: Bookmarks Lists, Friend Connect, Google Gears, Google Search Timeline, Google Wave, Knol, CalDAV API, Google Building Maker, Google Cloud Connect,… Thay vào đó, Google Search, sản phẩm chủ lực của Google, mỗi ngày lại một thêm cải tiến, tiện lợi hơn cho người dùng và doanh thu của Google tăng đều trong mấy năm qua.
Dấu ấn của đơn giản in đậm nét trong tất cả các sản phẩm đặc sắc ở nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống, không chỉ riêng công nghệ. Những chiếc siêu xe không bao giờ nhiều màu, thậm chí phần đông chỉ một màu rất cơ bản là đen hoặc trắng. Những bộ trang phục qua không bao giờ tua rua. Những văn bản chuyên nghiệp không có quá 2 font chữ.
Vậy tại sao người ta không làm mọi thứ đều đơn giản? bởi làm đơn giản rất khó.
Sự phức tạp của đơn giản
Jonathan Ive, thiết kế trưởng Apple, tác giả những chiếc máy Mac đơn giản mà sành điệu, nói: Để làm ra một thứ đơn giản, người ta phải làm rất nhiều điều phức tạp phía sau.
Chúng ta thử nhìn vào logo của Apple, một quả táo cắn dở trông rất vừa mắt được tạo nên bởi vài đường tròn đơn giản, thế nhưng ẩn sau vài cái đường tròn đơn giản đấy là cả một công trình phức tạp, tâm tính tường tận vận dụng tỉ lệ vàng, tỉ lệ hài hòa nhất trong tự nhiên, như thế này:
Vậy thiet ke logo đơn giản ở đây phải hiểu là đơn giản phía người dùng, không phải đơn giản cho người làm sản phẩm. Thực tại, càng đơn giản cho người dùng bao nhiêu, càng phức tạp cho người phát triển bấy nhiêu.
Hồi tôi còn học trong trường đại học, làm bài tập lập trình, để chương trình chạy ra được kết quả thì nhanh, nhưng lập trình để cho ba thẩm tra bài một cách tiện lợi nhất, ít thao tác nhất, mô tả ra màn hình một cách đẹp đẽ nhất có thể thì tốn rất nhiều thời gian và công sức. Tỉ lệ công sức thỉnh thoảng đến mức 20-80, với chỉ 20% dành cho việc chương trình chạy ra kết quả.
Việc đơn giản hóa sản phẩm là một việc rất khó mà nhiều khi những hãng khổng lồ cũng không làm nổi. Hãy thử xem một người dùng thông thường muốn xem để sửa tham số DNS trong Windows 7 bằng giao diện đồ họa mất bao lâu: 10 cái click chuột. Trong khi Mac OS chỉ mất 4, chưa đến một nửa. Đó là lí do vì sao người ta có câu “một khi đã dùng Mac sẽ không bao giờ muốn quay lại Windows”.
Làm thế nào để đơn giản
Điều trước tiên hãy dạn dĩ gạt bỏ bớt chức năng định làm trong sản phẩm. Chỉ để lại một số ít những chức năng tối cấp thiết cho người dùng. Thống kê cho thấy trong một hệ thống bình thường có đến 45% số lượng chức năng không bao giờ dùng đến, 35% ít khi dùng, chỉ có 20% là thường sử dụng. Vậy đừng lo việc lược bớt chức năng sẽ làm phần mềm của bạn không đáp ứng được yêu cầu người dùng. Thực tại, nhiều chức năng chỉ làm đội hoài và thêm bối rối cho phía khách hàng mà thôi.
Hình dưới đây vẫn thường được đem ra để chỉ trích việc Microsoft bao biện quá nhiều chức năng vào trong Office khiến người sử dụng phải trả thêm tiền cho những chức năng mà họ hầu như thường bao giờ động đến.
Hãy điều tra thị trường thật kỹ. Sắp đặt trật tự ưu tiên các chức năng. Gan dạ loại bỏ những chức năng không bao giờ hoặc thậm ít nhất khi dùng. Ngày trước, khi Apple bỏ ổ đĩa mềm ra khỏi máy Mac, họ cũng bị phê phán rất nhiều. Nhưng chỉ ít lâu sau, ổ mềm đã biến mất sạch khỏi các PC thiet ke logo mới xuất xưởng của những hãng sinh sản máy tính lớn còn lại. Thời kì sẽ cho câu đáp.
Tối giản giao diện. Bỏ hết thảy những chi tiết rườm rà. Giấu đi những thanh dụng cụ, những phím bấm ít khi dùng. Tối đa hóa không gian làm việc cho người dùng. Làm như Google khi thiết kế Chrome: “Chúng tôi muốn dành cho người dùng không gian lướt web rộng nhất có thể”. Chrome đã bỏ hết các menu truyền thống, gộp thanh độ và địa chỉ vào thành một, tận dụng viền cửa sổ (window border) để đặt các tab, status bar chỉ hiện lên khi cần. Hãy nhìn sự thay đổi giao diện của Firefox, đối thủ sừng sỏ trong trận chiến trình duyệt, ở trang trước để thấy sự thành công của giao diện tối giản như thế nào.
Thay đổi tư duy. Chú trọng vào chất hơn lượng của sản phẩm. Một trong những tư duy điển hình theo hướng này là đường lối của những nhà phát triển hệ điều hành Unix: Làm đúng 1 việc, và làm thật tốt việc đó (Do one thing and do it well). Họ không khuyến khích người lập trình làm ra những phần mềm nhiều chức năng, nhiều hiệu ứng. Họ yêu cầu mỗi phần mềm chỉ cần làm đúng một việc và giải quyết rốt ráo toàn bộ vấn đề xung quanh nó. Copy chỉ làm đúng việc copy, không thêm “cut” hay chức năng khác.
Kết quả là các hệ điều hành họ nix có một hệ thống phần mềm cơ bản hoạt động rất ổn định và khôn cùng mạnh mẽ.
Để kết thúc, xin lại trích lời “quái kiệt đơn giản” Jonathan Ive: “Làm ra những sản phẩm đơn giản, đơn giản đến mức người dùng không hề nhận thấy sản phẩm đã giải quyết được những công việc phức tạp đến thế nào”.
Đài Trang
0 comments:
Post a Comment